Μονή Παντοκράτορος

Ιδρύθηκε το 1357 από τους αδελφούς Αλέ­ξιο και Ιωάννη, στρατιωτικούς και πολιτικούς παράγοντες της αυτοκρατορίας. Το Κα­θολικό, τιμώμενο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, κτίσθηκε περί το 1363 και τοιχογραφήθηκε ευθύς μετά. Προ του 1538 κτίσθηκε και τοιχογραφήθηκε το παρεκκλήσι της Κοι­μήσεως της Θεοτόκου και το 1614 επεκτάθηκε το Καθολικό ανατολικά, προστέθηκαν τα Τυπικαριά και τοιχογραφήθηκε η επέκταση. Οι παλαιές τοιχογραφίες επιζωγραφήθηκαν και συμπληρώθηκαν, το 1854, από το νεο-κλασσικίζοντα ζωγράφο Ματθαίο Ιωάννου, διακρίνονται όμως πολλές από τις περίφημες παραστάσεις του 14ου αι. Η Τράπεζα είναι κτίσμα του 1741, τοιχογραφημένο το 1749. Από τα κειμήλια της Μονής ξεχωρίζουν ένας κεντητός επιτάφιος και δεσποτικές εικόνες του 14ου αι. Στην Παντοκράτορος υπάγεται η Σκήτη του Προφήτου Ηλιού, το μεγαλύτερο μέρος του κελλιωτικού συνοικισμού της Καψάλας, το κελλί «του Άξιον έστιν» και η παλαιά μονή τώρα κελλί, του Ραβδούχου, κοντά στο Κουτλουμούσι.